$
€
Değerli Okuyucularım malum gündem yoğun, siyaset sahnesi bir anda toz duman oldu. Siz siz olun perde önünde yaşananlara değil perde gerisine odaklanın. Şu şunu dediydi, bu da buna bunu dedi gibi basit dedikodularla gündeminizi meşgul etmeyin. Daima büyük resme bakın. Kibriti gözünüzden çekin ve arkadaki ormanı muhakkak görün. Bu hafta sizlerle Tarihçi-Yazar Mustafa Armağan’ın bir yazısını paylaşmak istiyorum.
Çanakkale geçilmeyecek
“BU LATİF KOKULAR DÜŞMANIN ÇANAKKALE’DEN GEÇEMEYECEĞİNE İŞARETTİR. ARTIK GAYRETULLAHA DOKUNDU. İNŞAALLAH GEÇEMEYECEKLER…” (Metin Hülagü, “Sultan II. Abdülhamid’in Sürgün Günleri”, Pan: 2003, s. 243.)
Çanakkale’de 18 Mart kıyametinin kopmasına 13 gün var, Boğaz’daki bir saray odasına kapatılmış, üstelik 6 yıldır tahtından indirilmiş olan Hakan’ın “Çanakkale geçilmeyecek, zira artık Gayretullah’a dokundu” yorumundaki iman ve idrak ufkunu takdirde insan hakikaten zorlanıyor. Bir hasmı ve muhalifi tarafından aktarılan bu çerçevelik söz ‘Senin istifa ettirdiğini biz de istifa ettirdik’ rüyasından daha vurucu bir mesaj içermiyor mu?
Abdülhamid Han döneminin bir çöküş ve yozlaşma dönemi olduğu tiridini ısıtıp ısıtıp önümüze getirenler Paul Imbert’in tam da Sultan’ın tahttan indirildiği 1909’da Paris’te bastırdığı “La Renovation de L’Empire Ottoman” (Osmanlı İmparatorluğu’nda Yenileşme Hareketleri) unvanlı kitabının başındaki satırlarını hiç mi okumazlar acaba?
“Ama işte birden hiç umulmadık bir olay, “Hasta adam” içine gömüldüğü uyuşukluktan silkinip çıkıyor; Türkiye kendi gücüyle kalkınacağını duyuruyor. Batı bu sıçramayı biraz birdenbire olmuş gibi görüyor belki; ama sanıldığı kadar önceden belli olmamış değildi bu. Yıllar öncesinden beri canlanma belirtileri başlamış, fikrî ve manevî olduğu kadar ekonomik alanda da güçlü bir çaba harcamaya girişilmişti. Anadolu, Lübnan, Hicaz demiryolları gibi büyük demiryollarının yapılması, ilk, orta, yüksekokullarla meslek okullarının açılmasıyla öğretimin yoğun olarak yaygınlaştırılması, Abdülhamid’in padişahlık dönemini simgeleyen reformlar, yeniden canlanma imkânını sağlamış bulunmaktaydı. (…) Ülke uzun süreden beri reformlara hazırlandı. Otuz yıldır sessizce gelişmekteydi; kararlılıkla ilerleme yoluna girdi.”
Imbert böyle diyordu ama düşmanlık duygularına yenik düşen Katolik Paul Fesch’e göre Sultan’ın öldürtüp Haliç’e attırdığı insan sayısı o kadar çoktur ki, Haliç’teki gemiler onlar yüzünden demirleyememekte, çıpaları cesetlere takılmaktadır! El-İnsaf. Anlayın ne kadar gadre maruz kaldığını…
Kızıl Sultan, Gaddar Türk, Firavun, Hain Halife, Kur’an düşmanı… Bunlar Sultan Abdülhamid’in yaftalarından birkaçı. Şükrü Hanioğlu’nun “Derin Tarih”in şubat sayısındaki yazısından öğreniyoruz ki, bazı muhalifleri, kendileri dinsiz oldukları halde ve ideolojileriyle çelişkiye düşmek pahasına, sırf halkın gözünden düşürebilmek maksadıyla onu “Dinsiz Padişah”(!) ilan etmekten utanmamışlardı. Halk bu propagandayı satın almayınca dönmüşler, bu defa dışarıya onu ‘Dinci Padişah’(!) diye jurnallemeye kalkmışlardı. Aynı propaganda silahının gün gelip de kendilerini vuracağını bilemezlerdi şüphesiz.
Nadir görülen bir fotoğrafta Sultan 2. Abdülhamid’in cenazesi Beylerbeyi Sarayı’ndan çıkarılıyor.
Pişmanlar kafilesi
1918’de ülke batırılınca bir pişmanlar geçididir başlar. 9 ay önce vefat etmiş olan Sultan’dan özür dileyenler kervanına 1940’larda Filozof Rıza Tevfik de katılacak ve ünlü “Sultan Hamid’in maneviyetinden istimdad” manzumesini yazacak, “Neredesin şevketli Sultan Hamid Han” diye başlayıp “Şefaat kıl Şahım meded-hâhına” mısraıyla biten şiirinde tehlikeli dallara basacaktır.
Pişmanlar kafilesinin en kayda değer isimlerinden Süleyman Nazif ise yazdığı onca aleyhtar yazıdan Mondros Mütarekesi’nin ardından pişman olmuş ve “Hâdisât” gazetesinde şu yanık satırları döktürmüştür arkasından:
“Gözlerini kapamadan gördü ve kâni oldu ki, pek ziyade aranıyor. Ve Sultan Hamid’i arayan gözlerde hem keder, hem de pişmanlık yaşları aynen görünüyordu. Tabutu Topkapı Saray-ı Hümayunu’nun Hırka-i Saadet dairesinden çıkarılırken bendegânı ağlıyor, düşmanları ağlıyordu. Ayân ağlıyor, mebusan ağlıyordu. (…) Daha ötede bütün cemaat, bütün ümmet ağlıyordu. Kadınlar “Vah vah. Babamızdın, bizden büsbütün ayrıldın! Bizi kimlere bırakıyorsun!” diye ağlıyordu.”
Son sözü yine Nazif’e bırakalım:
“Milleti onu cân u dilden affetmişti. İnşaallah onun da ruhu milleti affeder!” (İbrahim Öztürkçü, “Abdülhamid’in Âhı”, Selis: 2014, s. 158.)
Düşünün ki, vefat ettiğinde 9 buçuk yıldır tahtta değildir ve arkasından atılmadık iftira kalmamıştır. Millet ise sevdiğini tam sever. Aradan 97 yıl geçse bile kendisine hizmet edenleri unutmaz. Ve âhının mutlaka tutacağına inanır.
